Ngày 5/8, tại huyện Diễn Châu, Hội Nhà văn Việt Nam đã trang trọng tổ chức kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà thơ Trần Hữu Thung (1923 – 2023).
Dự lễ kỷ niệm có nhà văn Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, ông Võ Văn Dũng – Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, lãnh đạo Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Nghệ An, Chi hội Văn học Nghệ thuật Diễn Châu, đại diện gia đình nhà thơ Trần Hữu Thung cùng đông đảo các văn nghệ sĩ Nghệ An và Hà Tĩnh.
Nhà thơ Trần Hữu Thung sinh ngày 26/7/1923, quê xã Diễn Minh (nay là xã Minh Châu), huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Trần Hữu Thung gia nhập mặt trận Việt Minh từ năm 1944; Từ 1944 đến 1948, ông tham gia hoạt động cách mạng tại quê nhà, tham gia giành chính quyền, làm Chủ tịch Ủy ban hành chính xã, Trưởng ban quân sự xã. Từ 1948 – 1952, ông là Cán sự văn hóa văn nghệ của Tiểu ban văn hóa văn nghệ Liên khu IV. Từ 1952 đến 1953, ông là cán bộ tuyên truyền ở Thanh Hóa. Từ 1954 – 1956, ông công tác tại Sở tuyên truyền Liên khu IV, phụ trách Chi hội văn nghệ Liên khu IV. Từ 1957 – 1959, ông là Ủy viên BCH Hội Nhà văn Việt Nam, sau đó là cán bộ Vụ Văn nghệ Ban Tuyên giáo Trung ương. Chuyển công tác về Nghệ An, ông là Phó Hội trưởng Hội Văn nghệ Nghệ An từ 1967 – 1974, Hội trưởng (3/1974-2/1976); Chủ tịch Hội Văn nghệ Nghệ Tĩnh từ 3/1976 đến 1981. Ông mất ngày 31/7/1999.
Say mê thơ từ nhỏ, lại sinh ra và lớn lên ở một miền quê có bề dày truyền thống văn hóa, văn nghệ dân gian, Trần Hữu Thung bắt đầu con đường sáng tác bằng những bài ca dao, hò vè phục vụ tuyên truyền vận động quần chúng ở nông thôn. Thơ đối với ông từ những ngày đầu cầm bút, trước hết là phương tiện công tác cách mạng. Ông viết để ca ngợi chiến công, phổ biến chủ trương chính sách, phản ánh đời sống người nông dân kháng chiến.
Các tập thơ chính của ông đã xuất bản là: Đồng tháng Tám (1955), Dặn con (1955), Ngày thu ấy (1957), Hai Tộ hò khoan (1961), Chị Nguyễn Thị Minh Khai (1961), Gió Nam (1962), Đất quê mình (1971), Tiếng chim đồng (1975), Anh vẫn hành quân (tuyển thơ – 1983), Sen quê Bác (1985). Ngoài thơ, Trần Hữu Thung còn sáng tác văn xuôi, viết tiểu luận: Vinh rực lửa (ký – 1969), Ngày ấy bên sông Lam (kịch bản phim truyện – 1980), Ký ức đồng chiêm (ký – 1988), Hồi ức về săn bắn (1996). Tiểu luận : Tôi làm ca dao (1959), Tiếng hát ru (1975). Sưu tầm văn học: Ca dao về Bác Hồ, Giai thoại văn học ở Nghệ Tĩnh. Những năm cuối đời, ông vẫn trăn trở, tập trung công sức biên soạn và xuất bản Từ điển tiếng Nghệ (1997).
Trần Hữu Thung đã được trao tặng nhiều giải thưởng văn học cao quý: Bài thơ Thăm lúa đạt giải thưởng thơ tại Liên hoan thanh niên và sinh viên thế giới ở Bu – ca- rét (Rumani) năm 1953; tập thơ Đồng tháng Tám – tập hợp phần lớn thơ của ông trong kháng chiến chống Pháp – được tặng giải Nhì về thơ của Hội Văn nghệ Việt Nam 1954 – 1955; Ký ức đồng chiêm đoạt Giải Nhất cuộc thi ký do báo Văn nghệ và đài TNVN tổ chức năm 1988. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật đợt 1, năm 2001.
Phát biểu tại buổi lễ nhà văn Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khẳng định: “Điều gì đã làm nên một con người, một bài thơ, những tác phẩm đã xuyên qua mọi thời gian, mọi thách thức, khó khăn để chói sáng cho thế hệ sau này như nhà thơ Trần Hữu Thung. Chúng ta đã từng nghe Thăm lúa, Anh vẫn hành quân và những bài thơ khác của ông vào những năm tháng trận mạc thật đẹp đẽ, duyên dáng, thật giản dị, kiêu hãnh. Thơ ca không làm ra lúa vàng, gạo trắng nhưng làm ra giấc mơ cho người gieo trồng và Trần Hữu Thung chính là một trong những nhà thơ đã viết ra giá trị đó. Trần Hữu Thung chính là một thi sĩ tiêu biểu nhất của vùng đất thiên nhiên, văn hóa lịch sử này. Ông đã để lại cho đời là giá trị thi ca và giá trị con người”.
Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Nghệ An Hồ Mậu Thanh bày tỏ: “Trần Hữu Thung là một nhà thơ trưởng thành sau Cách mạng Tháng Tám, tác phẩm của ông phần lớn gắn liền với vùng quê Nghệ Tĩnh, phản ánh sinh động cuộc sống nông thôn, hình ảnh người nông dân trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Trần Hữu Thung là biểu tượng của sự gắn kết giữa thơ ca và quần chúng lao động, trước hết là những người nông dân. Về hình thức, Trần Hữu Thung thường sử dụng các thể thơ dân tộc quen thuộc, lời thơ mộc mạc, giản dị, vừa mang đậm phong vị dân ca Nghệ Tĩnh, vừa gây được ấn tượng độc đáo trong thơ hiện đại. Thơ Trần Hữu Thung vẫn sống mãi cùng lèn Hai Vai, cùng những chú chim chiền chiện, cùng đồng đất Diễn Minh quê ông. Nhà thơ Trần Hữu Thung là người đã có công lớn trong việc xây dựng Hội Văn nghệ Nghệ An và Hà Tĩnh và đóng góp lớn cho phong trào văn học nghệ thuật trên quê hương Nghệ An”.
Ông Trần Hữu Trà – con trai của nhà thơ Trần Hữu Thung đã thay mặt gia đình cảm ơn những tình cảm quý báu của các đại biểu có mặt tại lễ kỷ niệm đối với nhà thơ Trần Hữu Thung, qua sự hiện diện và qua bài diễn văn khai mạc, những dòng tâm sự, phát biểu của nhà văn Nguyễn Quang Thiều, nhà thơ Hồ Mậu Thanh, các nhà thơ, nhà văn và bạn đọc yêu mến nhà thơ Trần Hữu Thung.
Tin: Hoàng Nguyên
Ảnh: Võ Khánh
