Những ngày này, người dân xứ Nghệ đang đồng loạt xuống đồng gieo cấy vụ hè thu. Tuy nhiên, để tránh phơi mình dưới cái nắng gay gắt, bỏng da cháy thịt và để kịp mùa vụ, bà con nơi đây đã lấy đêm làm ngày, chong đèn ra ruộng cấy. Trên những cánh đồng ban đêm, nhịp lao động diễn ra hối hả. Tiếng người trò chuyện, cười nói râm ran. Cái cảnh “ăn cơm bằng đèn, đi cấy sáng trăng” đã không còn xa lạ với người nông dân. Cấy đêm tuy vất vả hơn khi ánh sáng không đủ, lại mất ngủ thâu đêm nhưng đổi lại bà con tránh được nắng nóng; cây mạ gieo cấy xuống cũng sẽ đỡ cháy nắng, nhanh bén rễ hơn.
Tranh thủ vào lúc chiều muộn, sáng sớm, có khi thâu đêm, những người nông dân xứ Nghệ chong đèn đi cấy. Những ngày nắng nóng trên dưới 40 độ, nếu bà con nông dân cấy ban ngày rất dễ say nắng do sốc nhiệt, cây lúa gieo cấy xuống cũng phát triển kém, thậm chí có thể chết. Điều này đã được nhà thơ Trần Đăng Khoa khắc họa trong những câu thơ “Những trưa tháng Sáu/ Nước như ai nấu/ Chết cả cá cờ/ Cua ngoi lên bờ/ Mẹ em xuống cấy”. Bởi vậy, cấy đêm là một giải pháp hữu hiệu để tránh nắng của người nông dân xứ Nghệ.Trên khắp các cánh đồng thấp thoáng bóng người nhấp nhô cùng bóng đèn le lói. Dưới sự hỗ trợ của ánh sáng chiếu ra từ những chiếc đèn đội đầu hoặc cắm trên những cây sào, người nông dân mò mẫm làm đủ việc xẩy mạ, kéo mạ, lấy nước, cấy lúa… Già trẻ, gái trai đều ríu rít kéo nhau ra cả ngoài ruộng để cấy lúa. Tiếng trò chuyện, cười nói râm ran giúp vơi đi sự vất vả, mệt nhọc của bà con.Cấy đêm vất vả hơn làm ngày nhưng nước mát, cây mạ dễ phát triển và người nông dân cũng đỡ cực. Ánh sáng từ những chiếc đèn chỉ đủ cho bà con nhìn thấy cây mạ và mặt ruộng trong bán kính hơn 1m để cấy lúa.Không chỉ phụ nữ mà nam giới cũng tham gia đi cấy đêm. Họ thường làm những công việc năng nhọc hơn như vận chuyện mạ ra ruộng, đàn đất… Những thau mạ được các ông kéo từ nương mạ ra ruộng, sau đó vận chuyển đến cho chị em phụ nữ cấy. Cứ như thế, mỗi người mỗi việc, cùng chung tay, chia sẻ công việc cho kịp vụ mùa.Khi bình minh dần lên cũng là lúc những khoảng trắng trên các cánh đồng dần dần được lấp đầy. Màu xanh của mạ non đã phủ khắp mặt ruộng. Dù còn đó nhiều gian nan, vất vả nhưng khi người nông dân gieo cây lúa xuống cũng là gieo xuống niềm tin, hy vọng vào một mùa vụ mới.Mặt trời đã nhô lên báo hiệu một ngày mới nắng nóng lại bắt đầu. Lúc này, bà con nông dân đã về nhà nghỉ ngơi sau một đêm dài thức trắng cùng những cánh đồng và chuẩn bị tối đến lại tiếp tục hành trình cấy đêm như thế cho đến khi hết vụ. Hat gạo được làm ra trắng trong, thơm dẻo nhưng phía sau đó là bao giọt mồ hôi của người nông dân đã đổ xuống cánh đồng.
