Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ – tác giả bài “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó”, “Xa khơi” đã qua đời tại Hà Nội sáng ngày 11/2, thọ 86 tuổi.
Nguyễn Tài Tuệ sinh năm 1936 tại Thanh Văn, Thanh Chương, Nghệ An. Năm 1955, sau khi học hết cấp 3, ông ra Hà Nội. Bố ông muốn con trai đi theo con đường văn chương để làm thầy giáo nhưng Nguyễn Tài Tuệ nhận ra âm nhạc mới là cái nghiệp của mình và ông đi theo âm nhạc từ đó. Ông theo học guitar với NSND Trọng Bằng, sau đó gia nhập Đoàn Ca, Múa nhân dân Trung ương.
Ðầu năm 1957, Nguyễn Tài Tuệ lên công tác tại Ðoàn Ca, Múa Lao – Hà – Yên (Lào Cai – Hà Giang – Yên Bái). Tại đây ông được tiếp xúc nhiều với dân ca các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dáy… và sáng tác các ca khúc như Mùa Xuân gọi bạn, Suối Mường Hum còn chảy mãi, hợp xướng Xuân về trên bản…
Năm 1960, ông chuyển về công tác ở Ban Nghiên cứu Âm nhạc, Bộ Văn hóa – Thông tin, tiền thân của Viện Nghiên cứu Âm nhạc dân gian hiện nay. Năm 1962, Nguyễn Tài Tuệ viết “Xa khơi” sau chuyến điền dã tại Yên Thủy, Hòa Bình, cùng những kỷ niệm về chuyến đi thực tế vào giới tuyến Quảng Trị năm trước. Bài hát tiếp tục gây ấn tượng lớn qua sự thể hiện của ca sĩ Tân Nhân. Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước khẳng định: “Từ xưa đến nay chưa từng có ai phát triển ví giặm tốt như Nguyễn Tài Tuệ”. Nhạc sĩ An Thuyên sau này cùng chung nhận định: “Có đến vài chục nhạc sĩ đã kế thừa vốn ví giặm để viết, nhưng nếu cho chọn một, thì đó là Nguyễn Tài Tuệ”.
Năm 1963, ông về công tác ở Sở Văn hóa Quảng Ninh. Từ năm 1966 đến năm 1972, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ được cử đi học sáng tác âm nhạc tại Nhạc viện Bình Nhưỡng. Trở về nước, ông công tác tại Nhà hát Ca, Múa, Nhạc Việt Nam với tư cách là nhạc sĩ sáng tác và chỉ đạo nghệ thuật.
Nguyễn Tài Tuệ sáng tác nhạc đều đặn, các tác phẩm của ông rất gần gũi với âm hưởng dân gian. Ngoài ca khúc, ông còn viết một số tác phẩm khí nhạc, đặc biệt cho nhạc cụ dân tộc. Ông cũng soạn nhạc cho các vở múa và một số ca cảnh, tổ khúc dân ca.
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã ghi dấu ấn trong lòng độc giả qua nhiều ca khúc như “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó”, “Xa khơi”, “Xuân về trên bản Nhắng”, “Về mỏ”, “Xôn xao bến nước”… Về khí nhạc, nhạc sĩ sáng tác giao hưởng thơ “Những cánh chim cao nguyên”, “Kỷ niệm quê hương” (cello và piano). Ngoài ra, ông đã xuất bản Tuyển chọn ca khúc Nguyễn Tài Tuệ và album riêng tác giả.
Với những cống hiến của mình cho nền âm nhạc Việt Nam, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã được Nhà nước tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học – nghệ thuật đợt I (2001), Huân chương Lao động hạng Nhì; Huy chương Vì sự nghiệp Âm nhạc Việt Nam và một số giải thưởng của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch).
PV
