LTS: Trong khai mạc Đại hội lần thứ XI Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Nghệ An diễn ra sáng nay, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu – Phó Bí thư Tỉnh uỷ dự và có bài phát biểu với Đại hội. Tạp chí Sông Lam trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của đồng chí Phó Bí thư Tỉnh uỷ Hoàng Nghĩa Hiếu tới quý bạn đọc!
Kính thưa PGS, TS, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, nguyên Ủy viên BCH TW Đảng, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, Phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương!
Kính thưa PSG, TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam!
Kính thưa Đoàn Chủ tịch!
Kính thưa quý vị đại biểu, khách quý, các văn nghệ sĩ!
Kính thưa toàn thể Đại hội!
Hôm nay, tôi rất vui mừng đến dự Đại hội Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh Nghệ An khóa 11, nhiệm kỳ 2023-2028 – một sự kiện chính trị – văn hóa quan trọng của giới văn học, nghệ thuật tỉnh nhà. Đại hội của chúng ta tổ chức vào tháng 5 lịch sử, trong không khí cả nước thi đua sôi nổi lập thành tích chào mừng kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu!
Thay mặt lãnh đạo tỉnh, tôi trân trọng gửi tới quý vị đại biểu, khách quý, các văn nghệ sĩ lời chào trân trọng và lời chúc sức khỏe. Chúc Đại hội thành công tốt đẹp!
Thưa toàn thể Đại hội!
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đánh giá rất cao vai trò của văn học nghệ thuật và luôn khẳng định đây là một mặt trận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Trong thực tiễn, văn học nghệ thuật đã tham gia tích cực vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con người, hướng nhân dân ta vươn tới các giá trị chân – thiện – mỹ.
Nghệ An là mảnh đất địa linh nhân kiệt, là quê hương của nhiều anh hùng, văn nhân, nghệ sĩ nổi tiếng. Chúng ta có thể kể đến các nhà văn, nhà thơ, nhà lý luận phê bình lớn như: Phan Thúc Trực, Hồ Xuân Hương, Phan Bội Châu, Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Nguyễn Minh Châu,… Đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh – Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất. Hơn nửa thế kỷ qua, kể từ ngày thành lập, Hội Liên hiệp VHNT Nghệ An đã là nơi tập hợp, đoàn kết các văn nghệ sĩ, là nơi nâng đỡ, tôn vinh những giá trị văn học nghệ thuật cao quý. Anh chị em văn nghệ sĩ của Hội đã cho ra đời hàng nghìn tác phẩm, cụm tác phẩm trong đó có nhiều sáng tác đã được ghi dấu ấn trong lòng đông đảo người dân xứ Nghệ và của cả nước; chung tay gánh vác trách nhiệm là người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, luôn đồng hành cùng với Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân trong quá trình xây dựng và phát triển.
Tiếp nối truyền thống vẻ vang và sứ mệnh quan trọng, đặc biệt của mình, trong nhiệm kỳ qua, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng với sự cố gắng, nỗ lực của Hội và anh chị em văn nghệ sĩ, tôi vui mừng nhận thấy Hội của chúng ta không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, có bước phát triển mạnh mẽ, đến nay đã có 360 hội viên, số hội viên đạt các giải thưởng văn học nghệ thuật quy mô quốc gia, khu vực cũng có nhiều khởi sắc.
Ban Chấp hành Hội đã thể hiện vai trò là trung tâm đoàn kết, tập hợp anh chị em văn nghệ sĩ, ngoài việc duy trì tốt các hoạt động nghề nghiệp, tổ chức đi thực tế sáng tác, cử hội viên tham gia các trại sáng tác, các đợt sáng tác, giao lưu trong và ngoài tỉnh, mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm để nâng cao chất lượng tác phẩm và hoạt động chuyên môn, Hội còn tổ chức được nhiều hoạt động sôi nổi, thiết thực, đáp ứng công tác tuyên truyền nhiệm vụ chính trị của tỉnh.
Đội ngũ văn nghệ sĩ trong tỉnh đã kế thừa và phát huy truyền thống văn hóa, chủ nghĩa yêu nước và nhân văn, gắn bó sâu sắc với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tiếp tục có những tác phẩm đa dạng về đề tài, phong phú về thể loại và phương thức thể hiện, sâu sắc về tư tưởng, phản ánh được những vấn đề mới mẻ của thời cuộc. Sự cống hiến của anh chị em đã góp phần to lớn vào việc xây dựng, bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, sự tin tưởng vào thành tựu đổi mới của quê hương; gìn giữ các giá trị văn hóa xứ Nghệ, góp phần ổn định xã hội, cổ vũ sự phát triển của tỉnh nhà.
Hoạt động lý luận, phê bình văn học nghệ thuật bám sát thực tiễn, có chiều sâu tư duy, nhiều công trình được công bố trên các báo, tạp chí của trung ương và địa phương, thúc đẩy phong trào sáng tác trong tỉnh. Quyền tự do sáng tạo của văn nghệ sĩ được tôn trọng, không khí dân chủ được mở rộng. Đấu tranh chống các quan điểm, luận điệu sai trái được coi trọng. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình độ, kiến thức cho văn nghệ sĩ, hội viên, nhất là các tài năng trẻ, văn nghệ sĩ dân tộc thiểu số được quan tâm hơn…
Thay mặt Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban MTTQ tỉnh, tôi nhiệt liệt chúc mừng, biểu dương và bày tỏ sự trân trọng, cảm ơn sâu sắc những đóng góp, cống hiến to lớn của Hội Văn học nghệ thuật Nghệ An và những thành quả sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà trong nhiệm kỳ qua.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được trong nhiệm kỳ qua thì hoạt động văn học, nghệ thuật của tỉnh nhà vẫn còn một số hạn chế nhất định, chưa tạo dấu ấn nổi bật và chưa ngang tầm với tiềm năng sáng tạo trên mảnh đất vốn giàu truyền thống văn hóa, lịch sử và tinh thần đấu tranh cách mạng. Còn ít tác phẩm văn học nghệ thuật phản ánh sinh động, sâu sắc sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay. Nhiều hoạt động, sự kiện văn học nghệ thuật tổ chức còn ít nhiều còn mang tính hình thức, chưa tạo được môi trường văn học nghệ thuật thực sự sôi động, xứng tầm với tiềm năng con người xứ Nghệ. Công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật còn thụ động, tính chiến đấu, tính định hướng chưa cao. Đặc biệt chưa thu hút được nhiều người trẻ đến với văn học nghệ thuật, thiếu vắng đi những thế hệ kế cận tong lĩnh vực này.
Thưa toàn thể Đại hội!
Ngày nay, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc mở ra một chân trời rộng lớn đón nhận mọi khát vọng, mọi nghị lực, mọi cống hiến. Bối cảnh quốc tế, trong nước được dự báo sẽ tiếp tục có những diễn biến nhanh chóng, khó lường, với những thời cơ, thuận lợi, khó khăn, thách thức đan xen. Với vai trò là một trong những động lực to lớn, trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam trong thời kỳ mới, văn học nghệ thuật tỉnh nhà phải nâng tầm, đổi mới mạnh mẽ, phát huy tiềm năng sáng tạo to lớn của đội ngũ văn nghệ sĩ trong tỉnh đáp ứng những yêu cầu, mục tiêu mới đang đặt ra cho văn học nghệ thuật.
Tôi cơ bản đồng tình với những phương hướng, mục tiêu, giải pháp của Hội đề ra cho nhiệm kỳ 2023-2028 như đã nêu trong Báo cáo trình Đại hội, đồng thời, nhấn mạnh, lưu ý thêm một số vấn đề sau:
Một là, tác phẩm văn học không thể tách rời nhân cách, bản lĩnh, cá tính của chủ thể sáng tạo ra nó. Vì vậy, mỗi văn nghệ sĩ cần rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, cần bám sát iện thực cuộc sống, trước hết là hiện thực lao động, sản xuất, chiến đấu của nhân dân trong tỉnh, để mỗi tác phẩm tạo ra đều mang hơi thở của cuộc sống, phản ánh chân thực tâm tư, nguỵện vọng của nhân dân, khơi dậy ở mỗi người lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, tự hào về quê hương, niềm tin vào lý tưởng và đường lối lãnh đạo của Đảng; tham gia tích cực và có trách nhiệm vào các nhiệm vụ xã hội, đặc biệt là cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Mong muốn các văn nghệ sĩ tâm huyết hơn nữa, trăn trở hơn nữa và “cháy” hết mình hơn trong sáng tạo văn học nghệ thuật.
Hai là, Hội Văn học Nghệ thuật Nghệ An cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng, quán triệt sâu sắc và triển khai có hiệu quả các quan điểm của Đảng về văn học nghệ thuật, đặc biệt là Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị khóa X về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học nghệ thuật trong thời kỳ mới”; Nghị quyết 33 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021; Nghị quyết 05 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Xây dựng con người văn hóa, gia đình văn hóa Nghệ An đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển”; Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về “Xây dựng, phát triển Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Hơn lúc nào hết, văn học, nghệ thuật tỉnh nhà phải đóng góp nhiều hơn nữa cho công tác tư tưởng, văn hóa của Đảng, để văn hóa Nghệ An thực sự là động lực, nguồn sức mạnh nội sinh, góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng Nghệ An phát triển nhanh và bền vững.
Ba là, Hội Văn học nghệ thuật Nghệ An cần đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động, giữ vai trò là trung tâm đoàn kết, tập hợp, động viên, khuyến khích đội ngũ văn nghệ sĩ sáng tạo, nghiên cứu, phê bình, định hướng thẩm mỹ và năng lực thụ hưởng văn hóa cho công chúng, là “mái nhà chung” ấm áp, thân tình của văn nghệ sĩ trong tỉnh. Cần chú trọng coi vấn đề phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ, nhất là đội ngũ văn nghệ sĩ trẻ. Đẩy mạnh tổ chức trại sáng tác, các chuyến đi thực tế, các hoạt động “về nguồn”, lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, hội thảo, các cuộc thi sáng tác chuyên đề để văn nghệ sĩ nuôi dưỡng và phát triển ngọn lửa sáng tạo.
Bốn là, nâng cao ý thức trách nhiệm của văn nghệ sĩ trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản biện xã hội. Chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, âm mưu thù địch nhằm phân hóa đội ngũ. Chống lại những biểu hiện “lệch chuẩn”, không chuyên nghiệp trong sáng tác và phê bình. Khi văn nghệ được xem là một mặt trận, có nghĩa là mỗi văn nghệ sĩ cần tìm thấy một lẽ sống, tình nguyện đứng vào một vị trí, dốc sức làm tròn sứ mệnh của mình trước Tổ quốc và nhân dân.
Năm là, tăng cường phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước trong việc tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật về văn học nghệ thuật, trong việc chống sự xâm nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại gây hủy hoại đạo đức lối sống của xã hội; nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật; đẩy mạnh công tác xã hội hóa, vận động các nguồn tài trợ nguồn lực cho hoạt động sáng tác văn học nghệ thuật; hoạt động giao lưu, giới thiệu, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật Nghệ An cũng cần được quan tâm ưu tiên.
Kính thưa Đại hội!
Để tạo điều kiện cho văn học nghệ thuật phát triển, tỉnh Nghệ An luôn cổ vũ, khuyến khích mọi sự tìm tòi, tôn trọng tự do sáng tạo của người nghệ sĩ, xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với văn học nghệ thuật và văn nghệ sĩ phù hợp với sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.
Tôi trân trọng đề nghị cấp ủy đảng, chính quyền các cấp cần quan tâm sâu sắc, tập trung tháo gỡ các khó khăn, bất cập, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của Hội Văn học nghệ thuật tỉnh và của anh chị em văn nghệ sĩ.
Nhân dịp này, tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ nghĩa tình của Hội đồng Lý luận, Phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam và cá nhân các đồng chí PGS, TS, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ; PGS, TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân cũng như văn nghệ sĩ các địa phương đã dành cho Nghệ An, chúng tôi mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, phối hợp với những tình cảm tốt đẹp của các đồng chí trong thời gian tới.
Kính thưa Đại hội, thưa toàn thể anh chị em văn nghệ sĩ!
Nghệ An là mảnh đất địa linh, nhân kiệt, thuộc một vùng văn hóa đặc biệt – xứ Nghệ – với truyền thống văn hóa lâu đời, kết tinh nhiều giá trị đặc sắc của dân tộc. Người dân xứ Nghệ cần cù, chịu khó trong lao động, kiên cường, bất khuất trong chiến đấu bảo vệ giang sơn, bờ cõi và sáng tạo, tài hoa trong sáng tạo văn hóa nghệ thuật. Với niềm tự hào sâu sắc; với tình cảm, trách nhiệm luôn thấm đẫm trong mỗi văn nghệ sĩ; với truyền thống tốt đẹp và những kinh nghiệm phong phú đã tích lũy được, tôi tin tưởng và mong rằng, đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh Nghệ An sẽ hoàn thành sứ mệnh cao cả là người nghệ sĩ – chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng. Sau Đại hội này, tổ chức và hoạt động của Hội và các chi hội cơ sở sẽ ngày càng vững mạnh, khởi sắc, hiệu quả; đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà có thêm nhiều tiến bộ, thành công, góp phần nhiều nhất và tốt nhất vào việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Nghệ An đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.
Trên hành trình sáng tạo của văn học nghệ thuật sẽ có những nhọc nhằn nhưng đầy vinh quang, lãnh đạo tỉnh luôn thấu hiểu, đồng hành và sẻ chia cùng anh chị em văn nghệ sĩ.
Một lần nữa, xin chúc các vị đại biểu, khách quý cùng toàn thể anh chị em văn nghệ sĩ sức khỏe – hạnh phúc – thành công trong cuộc sống.
Xin trân trọng cám ơn!
Xin kính chúc Đại hội thành công tốt đẹp!