Tối 28/7, tại Quảng trường Hồ Chí Minh (thành phố Vinh), Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An phối hợp Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Lễ khai mạc Festival Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh năm 2023.
Tham dự lễ khai mạc có ông Tạ Quang Đông – Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Trung tướng Trần Võ Dũng – Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu IV; Đại tá Nguyễn Xuân Thủy – Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội; ông Lê Ngọc Châu – Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh.
Về phía tỉnh Nghệ An có ông Nguyễn Văn Thông – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; ông Nguyễn Đức Trung – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh; ông Bùi Đình Long – Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh; bà Trần Thị Mỹ Hạnh – Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao; bà Thái Thị An Chung – Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh.
Cùng dự có đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Hưng Yên; đại diện lãnh đạo các sở, ngành, đoàn thể, các huyện, thành, thị; đại diện các câu lạc bộ Dân ca ví, giặm của 2 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh và đông đảo quần chúng nhân dân.
Phát biểu khai mạc Festival Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh năm 2023, ông Nguyễn Đức Trung – Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An nhấn mạnh: Trong suốt chiều dài lịch sử nhiều biến động và thăng trầm của dân tộc, từ cuộc sống lao động sản xuất và công cuộc bảo vệ, xây dựng quê hương, đất nước, người dân hai tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh đã sáng tạo và lưu giữ được một hệ thống di sản văn hóa phong phú, đa dạng với nhiều hình thức, thể loại mang đậm bản sắc mà lâu nay vẫn được biết đến là đặc trưng văn hóa xứ Nghệ – văn hóa Hồng Lam. Trong đó, dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh với chất liệu trữ tình, đằm thắm, sâu lắng, là “món ăn tinh thần” không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân, góp phần hình thành, nuôi dưỡng cốt cách, tâm hồn các thế hệ người dân xứ Nghệ.
Ngày 27/11/2014, Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, trở thành niềm tự hào của quốc gia và của nhân dân hai tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh. Đây là dấu mốc quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, nâng cao tầm nhìn cho cộng đồng trong nước và quốc tế đối với một di sản giàu bản sắc của một vùng văn hóa.
Trong gần một thập kỷ qua, chính quyền và nhân dân hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh đã chung sức, chung lòng, không ngừng nỗ lực với nhiều giải pháp tích cực để bảo vệ, nâng cao nhận thức, hướng tới sự đa dạng, phổ biến, thực hành dân ca trong các tầng lớp nhân dân, thể hiện được nguyện vọng cũng như cam kết của chính quyền và cộng đồng trong việc bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa dân ca ví, giặm.
Tại lễ khai mạc, thay mặt lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thứ trưởng Tạ Quang Đông ghi nhận, đánh giá cao và chúc mừng những kết quả mà hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh đạt được trong việc bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa dân ca ví, giặm.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được thì việc bảo tồn di sản văn hóa này đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức như: nguồn lực đầu tư cho việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản dân ca ví, giặm vẫn chưa tương xứng. Sự kết nối chặt chẽ, thống nhất trong việc triển khai các biện pháp bảo tồn, phát huy di sản giữa hai tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh chưa cao. Sức lan tỏa, sức sống của di sản trong cộng đồng chưa thực sự mạnh mẽ, bền vững như kỳ vọng. Đồng chí Thứ trưởng đề nghị chính quyền hai tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh cần đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ ở Nghệ An và Hà Tĩnh, đối với việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh. Tăng cường đầu tư các nguồn lực cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, trong đó có di sản dân ca Ví, Giặm. Triển khai có hiệu quả các chính sách, quy hoạch ngắn hạn và dài hạn về bảo tồn, phát huy giá trị dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, trong đó chú trọng hỗ trợ cộng đồng, câu lạc bộ và nghệ nhân tổ chức truyền dạy, trình diễn, quảng bá dân ca ví, giặm; phục hồi, lưu truyền các làn điệu và hình thức diễn xướng truyền thống; mở rộng các hình thức và môi trường sinh hoạt mới, phù hợp với mục tiêu bảo vệ và phát huy giá trị dân ca ví, giặm trong cuộc sống đương đại. Tăng cường giới thiệu, quảng bá giá trị dân ca ví, giặm ở trong và ngoài nước. Trên cơ sở các chương trình, kế hoạch đối ngoại của tỉnh hàng năm về giao lưu, hợp tác quốc tế để xúc tiến quảng bá dân ca ví, giặm ra nước ngoài. Xây dựng dân ca ví, giặm thành sản phẩm du lịch đặc trưng của xứ Nghệ. Phát triển mạng lưới, cung cấp các dịch vụ, sản phẩm văn hóa gắn với dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh tại các khu, điểm du lịch và trong cộng đồng. Lựa chọn, đầu tư xây dựng thương hiệu cho ví, giặm và thương hiệu du lịch địa phương gắn với ví, giặm. Đưa hình ảnh dân ca, chân dung nghệ nhân, nghệ sĩ ví, giặm vào các sản phẩm du lịch, các phương tiện truyền thông. Thiết kế các tour du lịch về miền ví, giặm.
Tại lễ khai mạc, các đại biểu, người dân và du khách được thưởng thức Chương trình Nghệ thuật với chủ đề “Ví, giặm – Tinh hoa tỏa sáng”, do Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An và Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam phối hợp dàn dựng, thực hiện gồm 3 chương: Chương 1 – Mạch nguồn di sản; Chương 2 – Ân tình ví, giặm; Chương 3 – Tinh hoa toả sáng.
Chương trình có sự tham gia biểu diễn của các NSND Hồng Lựu, NSND Tiến Dũng, NSƯT Phạm Phương Thảo, ca sĩ Bùi Lê Mận, Thanh Quý, Vũ Thắng Lợi, Hà Quỳnh Như, Hồng Duyên Thanh Tài, Huyền Trang và đặc biệt là sự góp mặt của 2 ca sĩ nước ngoài là Cee Jay (Nigeria) và Kyo York (Mỹ).
Festival Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh diễn ra từ ngày 28/7 – 5/8 tại tP. Vinh gồm các hoạt động như: Lễ khai mạc diễn ra tại Quảng trường Hồ Chí Minh; Liên hoan dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được tổ chức tại các cụm và liên tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh; Liên hoan dân ca ví, giặm lần thứ V cấp liên tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh “Đôi bờ ví, giặm”, sẽ diễn ra từ ngày 2 – 4/8 tại TP. Vinh. Các câu lạc bộ dân ca ví, giặm sẽ tổ chức lưu diễn phục vụ Nhân dân và du khách tại Khu Di tích Kim Liên (huyện Nam Đàn), thị xã Cửa Lò (Nghệ An) và 2 địa điểm tại tỉnh Hà Tĩnh vào ngày 3/8/2023; Hội diễn Đàn, hát dân ca 3 miền từ ngày 1 – 5/8 tại Trung tâm nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An. Lễ hội đường phố và bế mạc Festival với chủ đề “Sắc màu di sản” diễn ra vào tối ngày 5/8 tại tuyến phố đi bộ của TP. Vinh và Quảng trường Hồ Chí Minh; Giải marathon “Về miền ví, giặm” diễn ra từ ngày 19 – 20/8 tại TP. Vinh, huyện Nghi Lộc và thị xã Cửa Lò (Nghệ An) với sự tham gia của gần 5.000 vận động viên đến từ 41 tỉnh, thành trong cả nước và 23 runner đến từ 11 quốc gia như Trung Quốc, Úc, Nhật Bản, Đài Loan…
Tập đoàn TH, Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoành Sơn là đơn vị tham gia tài trợ cho chương trình này.
Hoàng Nguyên
