Tin tức VHNT ngày 9/10/2025

* Ngày 9/10/2025, Ủy ban Nobel thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển công bố nhà văn Hungary László Krasznahorkai là chủ nhân Giải Nobel Văn học năm 2025, với lý do “vì tác phẩm hấp dẫn và đầy tầm nhìn của ông, giữa nỗi kinh hoàng ngày tận thế, đã khẳng định lại sức mạnh của nghệ thuật”.

Nhà văn Hungary László Krasznahorkai

Sinh năm 1954 tại Gyula (Hungary), Krasznahorkai được xem là “bậc thầy của ngày tận thế” trong văn học đương đại. Ông nổi tiếng với lối viết dài, trùng lặp, không ngắt đoạn – phong cách được Chủ tịch Ủy ban Nobel Anders Olsson nhận định là “một hình thức văn xuôi sử thi trôi chảy và mê hoặc”.

Tên tuổi ông gắn liền với tiểu thuyết đầu tay “Satantango” (Vũ điệu quỷ Satan, 1985) – tác phẩm gồm 12 chương, mỗi chương chỉ có một đoạn văn, khắc họa thế giới u tối của một làng quê đang suy tàn. Cuốn sách được đánh giá là “điệu tango kỳ lạ của tiểu thuyết châu Âu hiện đại” và từng đoạt giải Sách dịch hay nhất bằng tiếng Anh. Nhiều tác phẩm khác của ông như “Melancholy of Resistance” (Nỗi buồn của sự kháng cự), “War and War” (Chiến tranh và chiến tranh) hay “Baron Wenckheim’s Homecoming” (Lễ trở về của Nam tước Wenckheim) tiếp tục khẳng định vị thế độc đáo của ông trong văn học thế giới.

Theo giới phê bình, Krasznahorkai là nhà văn của những viễn tượng tận thế, nơi sự cô đơn, hỗn loạn và cái đẹp cùng tồn tại. Ông được ca ngợi bởi trí tưởng tượng mãnh liệt, văn phong dữ dội và khả năng biến tuyệt vọng thành nghệ thuật – điều đã mang về cho ông giải thưởng danh giá nhất của văn chương thế giới.

* Tối 9/10/2025, tại Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Trần Thương (xã Trần Thương, tỉnh Ninh Bình), UBND xã Trần Thương tổ chức khai mạc Lễ hội truyền thống đền Trần Thương năm 2025, tưởng niệm 725 năm ngày mất của Quốc công tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn – vị anh hùng dân tộc lỗi lạc trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông thế kỷ XIII.

Tiết mục nghệ thuật Linh thiêng Trần Thương. Nguồn ảnh: baoninhbinh.org.vn

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Lê Đức Nhượng, Chủ tịch UBND xã Trần Thương nhấn mạnh đền Trần Thương là một trong ba ngôi đền lớn của vùng châu thổ sông Hồng, gắn với thế đất “hình nhân bái tướng” và truyền thuyết về 6 kho lương thảo mà Trần Hưng Đạo cho xây dựng để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Từ dấu ấn lịch sử ấy, nhân dân địa phương đã lập đền thờ để tưởng nhớ công lao to lớn của Ngài.

Điểm nhấn trong lễ khai mạc năm nay là chương trình nghệ thuật quy mô lớn “Âm vang Trần Thương – Ngàn năm sử tích”, được dàn dựng công phu trên sân khấu gần 700m² với hệ thống âm thanh, ánh sáng, màn LED hiện đại, quy tụ hơn 300 nghệ sĩ, trong đó có NSND Tự Long, Thúy Ngần cùng nhiều giọng ca nổi tiếng.

Lễ hội năm nay tiếp tục giữ nguyên các nghi thức truyền thống, đồng thời mở rộng hoạt động trải nghiệm, diễn xướng dân gian, giáo dục lịch sử – văn hóa cho học sinh. Đây là dịp tưởng nhớ công đức tiền nhân, đồng thời góp phần quảng bá du lịch tâm linh, lan tỏa giá trị văn hóa, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

* Chiều 9/10/2025, tại Hà Nội, Giải Báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển văn hóa Việt Nam” lần thứ ba – năm 2025 chính thức bước vào vòng chung khảo. Giải do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức, nhằm tôn vinh những tác phẩm báo chí xuất sắc góp phần thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình nhấn mạnh qua hai mùa tổ chức, Giải đã trở thành diễn đàn uy tín, quy tụ đông đảo phóng viên, nhà báo cả nước. Tên gọi mới “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam” thể hiện tinh thần đổi mới, ngắn gọn và bao quát, phù hợp bối cảnh phát triển văn hóa trong kỷ nguyên mới.

Chỉ trong gần 4 tháng phát động, BTC đã nhận được 1.040 tác phẩm dự thi từ các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương. Sau vòng sơ khảo, 122 tác phẩm tiêu biểu đã được chọn vào vòng chung khảo, gồm báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình và báo ảnh. Các tác phẩm năm nay đa dạng về đề tài, phản ánh sâu sắc nhiều khía cạnh của đời sống văn hóa như bảo tồn di sản, phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng gia đình, đạo đức xã hội và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Theo kế hoạch, Hội đồng chung khảo sẽ làm việc công tâm, lựa chọn những tác phẩm xuất sắc nhất để trao giải tại Lễ tổng kết dự kiến tổ chức vào tháng 11/2025 tại Hà Nội.

* Tối 8/10/2025, tại Hội Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh (218A Pasteur, phường Xuân Hòa), đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm Mỹ thuật “Kết nối”, thu hút đông đảo họa sĩ, nghệ sĩ và công chúng yêu nghệ thuật tham dự.

Triển lãm quy tụ 26 tác giả với hàng chục tác phẩm mang phong cách, chất liệu và cảm xúc khác nhau, phản ánh sinh động diện mạo của mỹ thuật đương đại Thành phố. Phát biểu tại lễ khai mạc, họa sĩ Siêu Quý, Phó Chủ tịch Hội Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh triển lãm không chỉ là nơi giới thiệu thành quả sáng tạo mà còn là nhịp cầu gắn kết các thế hệ nghệ sĩ, góp phần lan tỏa tình yêu nghệ thuật đến với công chúng.

Sau phần phát biểu, các đại biểu và nghệ sĩ đã cắt băng khai mạc, chính thức mở ra một không gian nghệ thuật đa sắc và đầy cảm xúc. Những bức tranh sơn dầu, acrylic, màu nước được sắp đặt tinh tế, tạo nên tổng thể hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giúp người xem cảm nhận được nhịp sống, hơi thở và tâm hồn của người nghệ sĩ qua từng gam màu, đường nét.

Đặc biệt, các tác giả tham gia triển lãm thống nhất trích một phần tiền bán tranh để ủng hộ đồng bào miền Bắc chịu ảnh hưởng của bão lũ, thể hiện tinh thần nhân ái và trách nhiệm cộng đồng của giới nghệ sĩ Thành phố Hồ Chí Minh.

Sự kiện mở cửa tự do đến hết ngày 14/10/2025, hứa hẹn trở thành điểm hẹn văn hóa hấp dẫn của giới yêu mỹ thuật Thành phố.

PV tổng hợp