Quê – tiếng gọi bình dị, mộc mạc mà cất lên không khỏi khiến lòng khắc khoải, rưng rưng. Dễ hiểu thôi, bởi Quê là nơi ta sinh ra, lớn lên; là nơi lưu giữ cho ta một tuổi thơ trong sáng đẹp như huyền thoại, chút rung động, xuyến xao đầu đời và bao kỷ niệm buồn, vui… Quê là nơi có mẹ, có cha và bao người thân luôn sẵn sàng dang rộng vòng tay đón ta trở về, thương yêu ta vô điều kiện. Bởi thế mà mỗi khi xa thì lòng ai cũng quay quắt nhớ. Bởi thế mà có khao khát lang thang, tự do vẫy vùng đến đâu thì một ngày nhắc đến quê hương cũng sẽ chợt ngậm ngùi. Để rồi chỉ một cánh chim ngang qua giữa hoàng hôn, một làn khói bếp bay lên, một tiếng sáo diều vọng lại,…cũng đủ làm sống mũi cay cay…
Với nhiều người, không chỉ xa mới thấy nhớ quê. Họ quay quắt nhớ quê ngay khi đang sống trên mảnh đất mình đã gắn bó gần hết cuộc đời. Nhớ bởi những nét quê mộc mạc đã dần bay biến theo thời gian. Nhớ bởi hồn quê giờ khác đi nhiều. Biết làm sao được, đổi thay cũng là quy luật của cuộc đời…! Dẫu thế nào thì tiếng Quê vẫn luôn thiêng liêng để chúng ta dù bước chân đến phương trời nào vẫn khao khát trở về, “Đi xa muốn về, khổ đau càng muốn về…”
Tạp chí Sông Lam xin trân trọng gửi tới độc giả những nhớ thương, ngậm ngùi ấy qua chùm thơ đã đăng trên Tạp chí số 17, phát hành tháng 9/2021.
* * *
CHỬ VĂN LONG
Giữa quê lòng bỗng nhớ quê
Giữa quê lòng bỗng nhớ quê
Nhớ mưa thánh thót, chiều nghe Thu vàng
Nhớ bông súng nở ao làng
Nở như sao sáng trên làn nước xanh
Nhớ màu khói tỏa mong manh
Vấn vương mái rạ mà thành ca dao
Ai đang xin lửa qua rào
Có nghe tiếng sáo diều chao lưng trời…
Mình ngồi tưởng tượng cho vui
Hồn quê theo khói lên trời từ lâu!
ĐOÀN QUÝ DÂN
Quê
Mỗi lúc chiều về nhớ quê xa
Nhớ bóng hàng cau nấp nắng tà
Bâng khuâng sương phủ làn khói bếp
Bưng bát cơm lên lại nhớ nhà.
Kể từ cái độ đưa chân bước
Không về quê cũ cũng từ lâu
Hơi thở có còn thơm mùi đất
Nơi từng cắt rốn với chôn nhau?
Thương những cơn mưa đổ ướt chiều
Hoàng hôn thấm lạnh ánh cô liêu
Rượu nồng càng uống men càng nhạt
Chén này là chén thứ bao nhiêu?
Ngất ngưởng say rồi quê vẫn xa
Nước mắt hay mưa nhớ quê nhà
Bao giờ mới được quay về nhỉ?
Nuốt rượu hay là nuốt xót xa?
Tóc ngả hai màu râu xác xơ
Công danh sự nghiệp vẫn mịt mờ
Đắng cay cho phận đời xa xứ
Dẫu buồn chỉ dám khóc trong mơ.
Rượu hết mà sao vẫn cứ buồn
Ngoài trời mưa vẫn nấc từng cơn
Gió khóc hay là mưa đang hát
Rót nỗi buồn vào kẻ tha hương.
Mong nắng lên chườm những cơn đau
Ta về nhặt lại những hương cau
Dang tay ôm lấy làn khói bếp
Chỉ sợ mai này phải xa nhau.
Ta muốn về hôn nắng ban chiều
Nhớ mùi rơm rạ nhớ bao nhiêu
Nhớ từng thớ đất chân ta dẫm
Nhớ làng như thể nhớ người yêu.
Ta muốn cùng quê uống cho say
Cho thỏa mong chờ bấy lâu nay
Uống ánh hoàng hôn và uống cả
Khói bếp hòa trong chén rượu đầy.
LĂNG HỒNG QUANG
Lối về
(Tặng người từ phương Nam về quê giữa mùa dịch)
Em đã đi
Cơm áo giục lên đường
Để lại bến sông lời hò hẹn
Để lại vạt đất cằn giọt mồ hôi mặn
Dẫu lê lết thị thành hơn bới cỏ quê côi(*).
Dịch giã cướp gian bếp nhà em những hạt gạo cuối cùng
Tiền thuê trọ tháng rồi chưa đủ đóng
Gió đập cửa khép hờ sự sống
Soi vào đâu cũng hẻm vắng tối trời.
Lại lối về tay trắng, em tôi
Honda rách lội dốc quanh trên ngàn cây số
Máy chết lịm…
Tiếng con ngằn ngặt khóc…
Ôi, lối về ngược nắng mưu sinh.
Em bệt xuống vệ đường đêm lõa trắng
Một bờ cây thơm thảo tình người
Một lối về mờ xa không tắt nắng
Phía quê nhà rau cháo chở che nhau.
Có lẽ nào rơi tự do xuống đất
Khoai sắn ấm lòng nơi cắt rốn chôn rau.
__
(*). Giàu nhà quê không bằng ngồi lê thành thị.
TRẦN THẮNG
Hành hương
Người về nhận lại xóm làng
Nghẹn lòng áo cũ
Xót thân nhàu gió đưa
Bể dâu tịnh nén trầm hương
Tóc mây lẫn nhớ cửa đình góc rơm.
Tham vọng gục dưới chân
Gối mỏi, phận người mỏng
Có lần ngã trên vạt cỏ này
Mát rượi đàn rô rạch nước mưa rào
Mẹ…!
Con vục mặt trong đầm nước khiết
Tu những hơi dài yên ả đồng quê.
Nằm vật trên đê ngút gió
Đất ấm xông từng thớ thịt
Ai gọi đó? Hay thì thầm của cỏ?
Ngủ đi… Ngủ đi…
Xanh biếc sẽ về.
NGUYỄN HÙNG VỸ
Mẹ và quê
Xa quê năm chục năm tròn
Cánh diều thủa bé, có còn bến sông?
Còn thơm không ngọn gió đồng?
Mùa màng lưng mẹ gánh gồng vai cha.
Nhớ về cái rét tháng Ba
Môi non khát sữa lời bà rưng rưng
Mẹ như thân vạc ngược rừng
Đầu sông cuối núi đôi chân yếu gầy.
Thời gian, con nước vơi đầy
Lớp học xưa, có bóng thầy, nay đâu?
Lối mòn nhà bạn trước ao
Có cây xoan chín chào mào đánh đu.
Mẹ ru câu “gió mùa Thu”…
Mùa Thu vẫn trẻ người ru về già
Chiều nay dưới mái hiên nhà
Rưng rưng con với ngày xa chợp chờn.
