Là một trong những nghệ sĩ piano xuất sắc của thế kỷ XX và XXI, Murray Perahia sinh năm 1947 tại New York (Mỹ). Ông bắt đầu học piano từ năm bốn tuổi và sớm bộc lộ tài năng vượt trội. Qua hơn năm thập kỷ hoạt động âm nhạc, Perahia đã khẳng định vị trí vững chắc trong giới hàn lâm với một sự nghiệp phong phú, những bản thu âm kinh điển và ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều thế hệ nghệ sĩ.
Chiến thắng tại cuộc thi Piano quốc tế Leeds năm 1972 là bước ngoặt đầu tiên đưa tên tuổi Perahia đến với khán giả toàn cầu. Từ thời điểm đó, ông bắt đầu hợp tác với các dàn nhạc danh tiếng và xuất hiện trên những sân khấu lớn nhất thế giới. Sự nghiệp biểu diễn của ông phát triển vững chắc, được nuôi dưỡng bằng tinh thần học thuật nghiêm túc và một tâm hồn nghệ sĩ luôn tìm kiếm chiều sâu trong âm nhạc.
Phong cách biểu diễn của Murray Perahia được đánh giá cao bởi sự kết hợp giữa kỹ thuật hoàn hảo và cảm xúc tinh tế. Ông nổi bật với khả năng diễn giải các tác phẩm kinh điển bằng một ngôn ngữ âm nhạc mạch lạc, trong sáng và đầy sức gợi. Những bản piano solo của Perahia luôn mang đến cho người nghe cảm giác như đang bước vào một thế giới nội tâm rộng lớn, nơi từng nốt nhạc đều được cân nhắc kỹ lưỡng nhưng không mất đi sự tự nhiên và sức sống.
Trong số các nhà soạn nhạc mà Perahia gắn bó suốt sự nghiệp, Johann Sebastian Bach giữ một vị trí đặc biệt. Những bản thu âm “The English Suites”, “The French Suites” hay “The Goldberg Variations” do ông trình bày được xem là mẫu mực về cách tiếp cận Bach trong thế giới hiện đại. Ở đó, ông giữ được cấu trúc chặt chẽ của tác phẩm baroque nhưng cũng mở ra những sắc thái cảm xúc nhẹ nhàng, đậm chất trữ tình. Bach qua bàn tay Perahia không lạnh lùng lý trí mà gần gũi, mang chiều sâu tâm hồn và sự tĩnh lặng đầy nội lực.
Ngoài Bach, Perahia còn thể hiện xuất sắc các tác phẩm của Mozart, Beethoven, Chopin và Schubert. Với Mozart, ông thể hiện được sự tinh tế, giản dị và sáng sủa trong từng câu nhạc. Với Beethoven, ông khai thác được tính kịch trong cấu trúc, đồng thời giữ được vẻ trầm mặc và nghiêm nghị vốn có trong các bản sonata. Đặc biệt, khi trình bày Chopin, Perahia không bị cuốn vào sự phô trương kỹ thuật mà luôn chọn hướng thể hiện trữ tình và giàu cảm xúc. Cách ông xử lý giai điệu thường rất dịu dàng, lặng lẽ, để lại dư âm sâu lắng.
Một điểm đáng chú ý trong sự nghiệp Perahia là thời kỳ ông tạm ngưng biểu diễn do gặp chấn thương ở tay vào năm 1990. Trong khoảng thời gian đó, ông không rời xa âm nhạc mà dành nhiều năm nghiên cứu các bản thảo gốc của những nhà soạn nhạc lớn, đặc biệt là Beethoven và Bach. Sự trở lại của ông sau biến cố này được giới phê bình đánh giá là thậm chí còn xuất sắc hơn trước. Cái nhìn của ông về tác phẩm trở nên chín chắn và đầy chiêm nghiệm.
Bên cạnh sự nghiệp biểu diễn, Perahia còn là một người thầy tận tụy. Ông từng giữ vai trò giám đốc nghệ thuật tại Marlboro Music Festival và có nhiều hoạt động giảng dạy, truyền cảm hứng cho thế hệ nghệ sĩ trẻ. Sự cẩn trọng, nghiêm túc trong nghệ thuật và lòng kính trọng với âm nhạc của ông trở thành hình mẫu lý tưởng cho những người đang bước vào con đường piano chuyên nghiệp. Không ít nghệ sĩ nổi tiếng ngày nay đã chịu ảnh hưởng từ cách tiếp cận âm nhạc của ông – một cách tiếp cận điềm tĩnh, sâu sắc và luôn đặt cảm xúc lên hàng đầu.
Âm nhạc của Murray Perahia là minh chứng cho giá trị bền vững của sự tinh tế, của cái đẹp được xây dựng từ lặng lẽ và kiên trì. Giữa một thời đại mà biểu diễn đôi khi trở nên quá thiên về kỹ thuật và hiệu ứng thị giác, tiếng đàn của ông vẫn giữ được sự thanh cao, thuần khiết và hướng về giá trị cốt lõi của nghệ thuật.
Thanh Huyền – Tuệ Minh
.){kind=link}