Lâu nay, nhiều người biết đến hồ Kẻ Gỗ với những biển nước mênh mông, cá tôm đầy thuyền… Thế nhưng, có một Kẻ Gỗ mùa nước cạn mà ít người để mắt. Đặc biệt, những năm hạn nặng, Kẻ Gỗ trơ đáy, chi chít những hố bom và hình hài kỳ thú. Mời độc giả đến với Kẻ Gỗ mùa hạn qua góc nhìn của nhiếp ảnh gia Thanh Hải.
Hồ Kẻ Gỗ – nơi sở hữu vẻ đẹp hữu tình, nơi đi vào rất nhiều giai điệu thi ca, trong đó có những nốt nhạc ngọt ngào, đắm say Người đi xây hồ Kẻ Gỗ của nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý: “Bởi chúng mình thương bao nhiêu mảnh đất cằn/Mà đời không ngại đào mấy con kênh/Đắp hồ xây đập ta nuôi dòng nước ngọt/Để đàn mương nhỏ tắm mát quanh năm/Ruộng đồng ta thoả mơ ước bao ngàn năm…”.
Đây là hồ nước ngọt nhân tạo lớn nhất của Hà Tĩnh tọa lạc ở địa bàn xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, là một phần của khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ. Hồ được xây dựng trên lưu vực của sông Rào Cái (còn gọi là sông Ngàn Mọ), cách thành phố Vinh khoảng 70km. Hồ Kẻ Gỗ là công trình thủy lợi trọng điểm của Hà Tĩnh, đóng vai trò là nguồn cung cấp nước phục vụ cho đời sống của người dân. Với chiều dài gần 30km và sức chứa 300 triệu m³ nước, hồ phục vụ tưới tiêu cho các huyện Cẩm Xuyên, Thạch Hà và thành phố Hà Tĩnh.
Tuy là hồ nước nhân tạo nhưng hồ Kẻ Gỗ lại có vẻ đẹp hoang sơ không kém gì những hồ nước tự nhiên với những non xanh nước biếc, với mặt hồ yên ả cây xanh soi bóng quanh năm. Vào những ngày nắng nóng, du khách có thể tìm về nơi đây để đắm mình trong gió trời thoáng mát, tận hưởng sự thanh bình để trút bớt những muộn phiền, lo âu của cuộc sống.
Năm 2023, do hạn hán kéo dài và lượng mưa thấp từ đầu năm, mực nước hồ Kẻ Gỗ xuống rất thấp, lòng hồ trơ đáy. Đây là lần cạn nước kỷ lục trong vòng mấy năm trở lại nay.
Những khi nước lớn, hồ như chiếc gương khổng lồ soi chiếu cảnh sắc đắm say lòng người. Nhưng vào mùa khô hạn, thường từ tháng 6 đến tháng 8, nước xuống thấp, lòng hồ hiện ra với nhiều chứng tích chiến tranh và hình hài kỳ thú.
Ngắm nhìn hồ trên cao vào mùa nước cạn, có thể thỏa trí tưởng tượng phong phú của nhiều người. Mặt hồ với những rạch nước nhỏ len lỏi trong lòng đất, đá; những vết rạn nứt, trồi trụt đã tạo nên những “ốc đảo” với muôn hình kỳ thú.
Hồ cạn trơ đáy, hiện lên chi chít những hố bom với những hình khối, những mảng màu huyết kỳ lạ, gợi nhớ những trang sử bi hùng bởi khu vực lòng hồ Kẻ Gỗ, nơi từng là chiến trường ác liệt trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Tại đây, sân bay dã chiến Libi đã được xây dựng cùng các tuyến đường 21, 22 trong kế hoạch bí mật nhằm tạo huyết mạch giao thông mới chi viện cho chiến trường miền Nam.
Nước xuống thấp để lộ ngọn đồi tựa như một chú sứa khổng lồ giữa biển khơi
…hoặc là một con bọ nhiều chân đang cố nhoài trên mặt nước
Những con thuyền đưa du khách đi khám phá Kẻ Gỗ, len lỏi giữa những đụn cát mà hiếm lắm mới xuất hiện
Bình thường, chỉ thấy vài ngọn cây trên mặt hồ, nhưng mùa đại hạn, nhiều doi cát hiện lên
Những doi cát tạo thành các luồng lạch trông như những gốc cây khổng lồ
Có lúc tựa như chiếc bánh tròn kỳ vỹ
Nhiều nơi là chỗ để đàn trâu thoả thích vẫy vùng
Đôi chỗ như một thửa ruộng nứt nẻ giữa tháng 6 gió Lào bỏng rát
Đền thờ các anh hùng liệt sỹ tham gia trận địa sân bay dã chiến Libi đã được hoàn thành trong khu vực hồ Kẻ Gỗ.
