Album “Kind of Blue” của Miles Davis phát hành vào năm 1959 tại Columbia 30th Street Studio ở Thành phố New York được xem là một trong những tác phẩm quan trọng nhất trong lịch sử nhạc jazz. Đây là một album nổi bật không chỉ bởi âm thanh độc đáo mà còn bởi ảnh hưởng sâu rộng của nó đối với sự phát triển của jazz hiện đại. Với “Kind of Blue”, Davis đã tạo ra một tác phẩm âm nhạc vĩ đại, mở ra một kỷ nguyên mới cho thể loại jazz, thay đổi cách thức sáng tác, biểu diễn và thưởng thức loại nhạc này.
Trước khi “Kind of Blue” ra đời, jazz đã trải qua một giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong thập niên 1940 và 1950 với các phong cách như bebop và hard bop. Bebop, do Charlie Parker và Dizzy Gillespie sáng lập, đã đưa nhạc jazz vào một không gian phức tạp hơn, với nhịp điệu nhanh và các cấu trúc hòa âm tinh vi. Tuy nhiên, dù bebop đã nâng cao kỹ thuật chơi nhạc, nó vẫn trở nên phức tạp và khó tiếp cận đối với người nghe đại chúng.
Đúng lúc đó, “Kind of Blue” ra đời, đưa nhạc jazz trở lại với những nguyên tắc đơn giản nhưng đầy sáng tạo. Davis đã chuyển từ những cấu trúc hòa âm phức tạp sang một phong cách mới, gọi là modal jazz, với những tiến bộ lớn trong cách sử dụng âm thanh, hòa âm và sự tương tác giữa các nhạc sĩ. Thay vì các hợp âm phức tạp và nhịp điệu chặt chẽ như bebop, Davis sử dụng các mô hình âm thanh (modes), tạo ra một không gian âm nhạc tự do hơn, nơi các nhạc sĩ có thể ứng biến mà không bị ràng buộc bởi các cấu trúc hòa âm phức tạp.
Một trong những điểm nổi bật của “Kind of Blue” là sự thay đổi trong cách cấu trúc các bản nhạc. Thay vì sử dụng các hợp âm phức tạp thường thấy trong các tác phẩm jazz trước đó, Davis chọn sử dụng các mô hình âm thanh, giúp các nhạc sĩ có nhiều tự do hơn trong việc sáng tạo và ứng biến. Điều này mở ra một kỷ nguyên mới cho jazz, nơi sự tự do sáng tạo được tôn vinh.
Cả album không có một bài nào có cấu trúc phức tạp với các hợp âm nhanh chóng thay đổi. Thay vào đó, Davis tập trung vào việc tạo ra một không gian âm nhạc rộng lớn, ở đó các nhạc sĩ có thể thoải mái thể hiện mình. Những bản solo như “So What” hay “Freddie Freeloader” là những cuộc đối thoại âm nhạc tinh tế giữa các nhạc sĩ, thể hiện sự tương tác và hiểu biết giữa các nghệ sĩ trong ban nhạc.
“Kind of Blue” đặc biệt nổi bật với cách thức ứng biến của các nhạc sĩ trong ban nhạc. Davis khuyến khích các nhạc sĩ tự do thể hiện cá tính âm nhạc của mình, tạo ra một không gian cho sự sáng tạo. Các nhạc sĩ trong album như John Coltrane, Cannonball Adderley và Bill Evans, đã mang đến những bản solo đầy cảm xúc và sáng tạo.
Sự tự do ứng biến còn thể hiện qua cách các nhạc sĩ tương tác với nhau. Không có sự cạnh tranh hay xung đột trong âm nhạc; thay vào đó, họ như đang trò chuyện với nhau qua âm thanh, tạo nên một không gian âm nhạc hài hòa, thú vị.
“Kind of Blue” không chỉ có ảnh hưởng lớn trong thời điểm phát hành mà còn tạo ra một bước ngoặt trong lịch sử nhạc jazz. Đối với các nghệ sĩ jazz, album này trở thành một nguồn cảm hứng vô tận. Davis đã tạo ra một phong cách âm nhạc dễ tiếp cận hơn, với những mô hình âm thanh đơn giản nhưng giàu cảm xúc. Điều này đã giúp thu hút người nghe jazz truyền thống, đồng thời tạo ra một cầu nối với người nghe phổ thông, những người chưa quen với âm nhạc jazz.
Hơn nữa, modal jazz đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến các thể loại âm nhạc khác, đặc biệt là âm nhạc rock và fusion. Các nghệ sĩ như David Bowie, Pink Floyd và Weather Report đã chịu ảnh hưởng sâu sắc từ “Kind of Blue”, tiếp tục khai thác sự tự do và sự mượt mà trong cấu trúc âm nhạc mà Davis đã khởi xướng.
Album “Kind of Blue” của Miles Davis là một tác phẩm cách mạng trong lịch sử âm nhạc, đặc biệt là lĩnh vực nhạc jazz. Không chỉ làm thay đổi cấu trúc và phong cách chơi nhạc của jazz, Davis còn mở ra một kỷ nguyên mới cho sự sáng tạo tự do trong âm nhạc.
Thái Quỳnh – Sơn Lâm
