Năm nào cũng vậy, cứ đến dịp Quốc khánh 2/9, bà con nhân dân các dân tộc ở huyện miền núi Quỳ Hợp lại cùng hân hoan đón Tết Độc lập. Năm nay, do dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nên không khí đón Tết Độc lập có phần trầm lắng vì không thể tổ chức các sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Tuy vậy, đồng bào các dân tộc huyện nhà, nhất là đồng bào dân tộc Thái, theo thường lệ từ hàng chục năm qua vẫn chuẩn bị các mâm cúng gọn nhẹ, đảm bảo thủ tục với sự quây quần bên con cháu để đảm bảo công tác phòng dịch bệnh.
Theo các cụ cao niên kể lại, sau Cách mạng Tháng Tám, từ khi Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1945, người dân ở vùng đất này đã đón thêm một cái tết mới là Tết Độc lập mừng ngày Quốc khánh 2/9. Tết Độc lập là ngày hội mừng cho nhân dân đã thoát khỏi cơ cực, lầm than dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, bước sang trang mới độc lập tự do.
Cũng như mọi năm, chuẩn bị cho ngày Tết Độc lập năm nay, già làng Sầm Thanh Minh ở bản Nhang Thắm xã Châu Cường cùng gia đình chuẩn bị nếp, gà cúng, trầu cau, rượu soạn sửa để chuẩn bị cúng Tết Độc lập. Hầu như gia đình đồng bào Thái ở đây, ngoài bàn thờ gia tiên đều có một chỗ trang trọng làm bàn thờ cúng Bác Hồ. Tuy dịch bệnh Covid-19 có việc hạn chế thành phần và thăm thân, nhưng các mâm cúng vẫn được chuẩn bị chu đáo với đầy đủ lễ vật theo phong tục của người Thái với hai bát xôi, con gà, trầu cau, rượu, bánh, v.v… để dâng lên bàn thờ Bác Hồ, người khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945 nay là nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam với lòng thành kính biết ơn.
Già làng Sầm Thanh Minh chia sẻ:“Năm nay cũng như mọi năm, gia đình theo phong tục tập quán thì làm mâm có xôi, gà, rượu, trầu cau, nước chè. Cúng thờ cho Bác Hồ, cho các ông tổ tiên của dòng tộc, dòng họ. Vì dịch Covid-1, nhưng chúng tôi vẫn tổ chức cúng đúng theo tục lệ người dân tộc Thái thời xưa các ông bà để lại. Mong rằng công việc này truyền mãi đời sau cho con cháu mãi biết hiếu thảo, tôn thờ, kính trọng Bác Hồ, để lưu truyền một nét đẹp văn hóa của dân tộc”.
Ông Lê Viết Đúng ở xóm Minh Kinh xã Minh Hợp, huyện Quỳ Hợp, 91 tuổi đời 65 năm tuổi Đảng, từng là chiến sỹ bị địch bắt tù đày ở nhà tù Phú Quốc năm 1951. Đến năm 1956, ông được điều ra an dưỡng tại Đoàn 74 Sầm Sơn, Thanh Hóa. Sau đó ông tình nguyện nuôi quân đến năm 1958 chuyển về an dưỡng tại Đoàn 200 với tỷ lệ thương tật 1/4 và sinh sống ở Quỳ Hợp cho đến bây giờ.
Quá trình sinh sống ở Quỳ Hợp ông luôn đóng góp nhiều cho quê hương thứ 2. Ông luôn tâm niệm Bác Hồ đã khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Hành trang của ông ngoài những chiến công hiển hách trong những ngày tháng quân ngũ và ký ức bi tráng trong nhà tù Phú Quốc thì ông luôn sưu tầm các hiện vật về Bác Hồ và lập bàn thờ Bác Hồ tại gia đình. Ông xem đây là địa chỉ đỏ đối với con cháu ông trong các dịp lễ tết cổ truyền, dịp đón Tết Độc lập Quốc Khánh 2/9 con cháu tụ hội về thăm cha mẹ, ong bà. Ông Lê Viết Đúng xúc động nói: “Với tình cảm kính trọng đối với vị cha già dân tộc, hơn 20 năm qua tôi luôn sưu tầm các hiện vật và tư liệu về Bác Hồ để tỏ lòng thành kính với Bác và góp phần giáo dục các thế hệ trẻ. Tôi mong muốn các thế hệ luôn biết nhớ ơn Bác Hồ”.
Ông Lê Hồng Thắng, Bí thư chi bộ xóm Minh Kính, xã Minh Hợp, huyện Quỳ Hợp cho biết thêm:“Xóm Minh Kính có 43 người tham gia cách mạng, đặc biệt có ông Lê Viết Đúng năm nay 65 năm tuổi Đảng, 91 tuổi đời nhưng ông luôn gương mẫu tiên phong, nhiệt tình tham gia tất cả việc làng xóm, việc khu dân cư. Các ngày lễ lớn ông luôn treo 2 lá cờ, cờ Tổ Quốc và cờ Đảng. Trong xóm, các gia đình đồng bào dân tộc Thái, đều có bàn thờ Bác Hồ. Ngày Tết Độc lập, bà con tụ họp gia đình làm mâm cúng tưởng nhớ đến Bác vui vầy lắm. Năm nay do dịch bệnh nên nhà nào làm ở nhà đó”.
76 mùa thu Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 đi qua, trong mỗi thời điểm lịch sử, người dân Quỳ Hợp đón Tết Độc lập trong hoàn cảnh khác nhau, nhưng trong thẳm sâu trái tim mỗi người, tất cả đều nhận thức rõ đó là một ngày trọng đại trong lịch sử của dân tộc – ngày đất nước Việt Nam được độc lập, mở ra một thời kỳ mới, mọi người dân đều được hưởng tự do, độc lập. Đón Tết Độc lập, ngoài những sinh hoạt văn hóa cộng đồng (trong các năm trước đây khi chưa có dịch Covid-19), với lễ cúng theo phong tục, với sự sum vầy của mỗi gia đình đã thành một sinh hoạt văn hóa đẹp của đồng bào các dân tộc huyện mền núi Quỳ Hợp, đặc biệt là đồng bào dân tộc Thái. Đâythực sự là một hoạt động văn hóa có ý nghĩa giáo dục sâu sắc về truyền tống đối với các thế hệ người dân ở Quỳ Hợp rất cần được gìn giữ và lưu truyền.
Thu Hường
Trung tâm VH, TT Quỳ Hợp