Ngày 6/10/2022 giải thưởng Hòa bình về văn học đã được trao cho nhà văn 82 tuổi người Pháp Annie Ernaux “vì lòng dũng cảm và sự nhạy bén mà bà đã khám phá ra gốc rễ, sự ghẻ lạnh và những ràng buộc hạn chế chung của ký ức cá nhân”. Phần thưởng kèm theo 10 triệu Couronnes Thụy Điển (khoảng 920.000 euros).
Bà là nhà văn thứ 16 của Pháp nhận giải thưởng Nobel và là nhà văn nữ đầu tiên của văn đàn Pháp có được giải thưởng danh giá này.
Các tác phẩm của tượng đài văn học Pháp này đã được dịch sang 39 ngôn ngữ khác nhau. Gần 50 năm qua, bà đã viết khoảng 20 cuốn sách, lan tỏa và đáp ứng nhu cầu các độc giả mới. Bà theo phe Cực tả, bảo vệ sự tự do của phụ nữ và phẩm giá các giai cấp bình dân.
Từ Les armoires vides – Những chiếc tủ rỗng (1974) cho đến Mémoire de fille – Hồi ức thiếu nữ (2016) và Le jeune homme – Chàng trai trẻ (2022) rồi La place – Một chỗ trong đời (1983, giải thưởng Renaudot), miêu tả tình dục và các mối quan hệ lãng mạn của bà qua tự truyện Passion simple (1992) hay là Les années – Những năm tháng (2010), Annie Erneaux – “Tiểu thuyết gia quốc dân” viết hiện thực, không hiệu ứng màu mè để phản ánh cái tôi cá nhân và chính trị hợp nhất xác thực cho sự thật.
“Giải thưởng Nobel là niềm vinh hạnh lớn lao đối với tôi cũng là trách nhiệm nặng nề để tiếp tục theo đuổi và cởi mở hơn với cuộc tuần hành của thế giới, với ước vọng hòa bình mãnh liệt vì tôi là một chiến binh nữ”, Annie Erneaux đã vui vẻ nói trong một cuộc họp báo do nhà xuất bản Gallimard tổ chức tại Paris.
Nêu ra trách nhiệm của chính mình, nhà văn nhận giải Nobel Văn học hứa sẽ “tiếp tục cuộc chiến chống lại mọi hình thức của sự bất công”.
Viết về cuộc sống
Annie Thérèse Blanche Duchesne sinh ngày 1 tháng 9 năm 1940 tại Duchesne, Lillebonne (Seine-Maritime). Bà đã trải qua thời thơ ấu và tuổi trẻ của mình ở Yvetot ở Haute-Normandie. Sinh ra trong một gia đình trung lưu, cha bà là Alphonse Léon Duchesne (1899-1967) và mẹ là Blanche Madeleine Dumenil (1906-1986). Cha mẹ bà là công nhân rồi sau đó mở quán cafe thực phẩm khô. Bà học tại trường đại học Rouen sau đó là Bordeaux. Annie liên tiếp trở thành một giáo viên được chứng nhận, sau đó là thạc sĩ ngôn ngữ hiện đại vào năm 1971. Bà đã làm việc một thời gian cho một dự án luận án tiến sĩ chưa hoàn thành về Marivaux.
Vào đầu những năm 1970, bà giảng dạy tại trường Trung học Bonneville, tại trường Cao đẳng Collège d’Évire ở Annecy-le-Vieux và sau đó vào năm 1977 tại Pontoise trước khi làm việc cho Trung tâm Quốc gia về Giáo dục Từ xa (CNED) tiếp tục sự nghiệp văn chương viết lách.
Vào những năm 1960, bà kết hôn với Philippe Ernaux. Họ có hai con trai: Eric và David (sinh năm 1968). Hai vợ chồng ly hôn vào đầu những năm 1980 sau 17 năm bên nhau.
Annie Ernaux chuyển về sống ở Cergy (Val-d’Oise) từ năm 1975.
Cùng với con trai David, bà giới thiệu bộ phim Les Années Super 8 (tranh giải Camera d’or) tại buổi lễ Đạo diễn Fortnight của Liên hoan phim Cannes 2022. Một bộ phim tài liệu do con trai bà làm từ kho lưu trữ của gia đình và các văn bản mà bà ký tên. Được chuyển thể từ một trong những cuốn sách của bà, bộ phim L’événement (Sự kiện) nhà làm phim Audrey Diwan đã nhận được giải thưởng Sư tử vàng tại liên hoan phim Venise tháng 9/2021. Sau khi bộ phim được phát hành đã thu hút sự quan tâm theo dõi, đặc biệt là một chút tiếng vang cho cuốn sách đã xuất bản năm 2000 kể về việc phá thai bí mật của mình (L’événement), kể về ham muốn đam mê với người đàn ông đã có vợ (Passion simple), bị kìm chân với việc chăm sóc mẹ mắc bệnh Alzheimer
“Je ne suis pas sortie de ma nuit” (Tôi không thoát khỏi màn đêm). Mỗi một câu chuyện, bà đặt câu hỏi với chính mình với tư cách là một người phụ nữ để làm thước đo cho quá trình chống lại giai cấp hay để chỉ đơn thuần là suy nghĩ về câu chuyện cá nhân mình.
Giải thưởng Renaudot 1983 là ghi nhận của công chúng đối với tác phẩm La Place – Cuốn sách thư tư của bà, trong đó bà nói về sự đau đớn và cái chết của cha bà (1967).
Ảnh hưởng bởi tư tưởng của nhà xã hội học Pierre Bourdieu – tác giả cuốn La distinction – Sự phân biệt (1979) tác phẩm mà theo bà là “toàn diện và cách mạng”, Annie Ernaux luôn nhấn mạnh rằng bà không hư cấu các tác phẩm của mình. Écrire la vie – Viết về cuộc sống “Không phải cuộc sống của tôi, cũng chẳng phải cuộc sống của anh ta, cô ấy, cũng không phải là một cuộc sống” bà đã viết như vậy trong lời nói đầu của cuốn sách. Cuộc sống về bản chất là như nhau đối với tất cả mọi người nhưng chúng ta chiêm nghiệm, cảm nhận bằng cách thức cá nhân khác nhau: cơ thể, sự giáo dục, sự lệ thuộc vào người khác, bệnh tật và thương tiếc…
Phạm vi ảnh hưởng
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron viết trên Twitter khen ngợi bà Annie Ernaux “là tiếng nói cho quyền tự do của phụ nữ và của những người bị lãng quên trong thế kỉ này”.
Hồ Long (dịch từ báo Pháp)
